Vliegtuigen stoten vervuilende stoffen uit, zoals fijnstof. Over de gevolgen van de allerkleinste stofdeeltjes (ultrafijnstof) is nog weinig bekend. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoekt daarom de gezondheidseffecten van ultrafijnstof rond Schiphol.
Aandeel luchtvaart fijnstof 0,2%
Van nature zit er fijnstof in de lucht. Bijvoorbeeld zout uit verdampt zeewater, pollen van planten en zand. Bijna 75-80% van het fijnstof ontstaat door menselijk handelen. Ongeveer 30% is afkomstig van het verkeer en vervoer. Luchtvaart droeg in 2017 voor 0,2% bij aan de uitstoot van fijnstof in Nederland. Dit blijkt uit cijfers van de website Emissieregistratie.nl. Rond luchthavens is de concentratie fijnstof vergelijkbaar met of lager dan die van het verkeer op snelwegen.
Bekijk de kaarten met de concentraties fijnstof in Nederland op de website Atlasleefomgeving.nl.
Schade gezondheid door fijnstof
Het inademen van fijnstof schaadt de gezondheid. Zowel in lage als in hoge concentraties. Het kan zorgen voor problemen met hart, bloedvaten en luchtwegen. Verder lezen over het effect van fijnstof op de gezondheid op de website van RIVM.
Effecten ultrafijnstof nog onbekend
Over het effect van ultrafijnstof op de gezondheid is wereldwijd nog weinig bekend. Ultrafijnstof is nog kleiner dan fijnstof. De deeltjes komen makkelijker via de longen in het bloed en zo bij andere organen. Daardoor is ultrafijnstof mogelijk schadelijker voor de gezondheid dan grotere deeltjes fijnstof.
Onderzoek effecten ultrafijnstof gezondheid
Wat zijn de gezondheidseffecten van ultrafijnstof door de luchtvaart? Dat onderzoekt RIVM in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW). Daarvoor heeft RIVM langere tijd metingen gedaan op verschillende plekken rond Schiphol. Ook onderzoekt het instituut de gezondheid van omwonenden.
Het onderzoek bestaat uit verschillende onderdelen:
- effect van kortdurende inademing op de longen van basisschoolkinderen;
- gezondheid volwassenen na kortdurende inademing;
- effecten op de lange termijn;
- berekenen van concentraties ultrafijnstof.
De eindrapportage is verschenen in juni 2022. Lees meer over het onderzoek naar ultrafijnstof rond Schiphol op de site van RIVM.
Verschil fijnstof en ultrafijnstof
Fijnstof (particulate matter, PM) bestaat uit kleine deeltjes die in de lucht zweven en ingeademd kunnen worden. De deeltjes zijn kleiner dan 10 (PM10) en 2,5 micrometer (PM2,5). 1 micrometer is 1000 keer kleiner dan een millimeter. De stofdeeltjes zijn dus voor het oog onzichtbaar. Ultrafijnstof bestaat uit deeltjes kleiner dan 0,1 micrometer (PM0,1). Dat is 10.000 keer kleiner dan 1 millimeter.
Europese normen fijnstof
Nederland volgt de eisen die de Europese Unie (EU) stelt aan de luchtkwaliteit in de lidstaten. Zo zijn er grenswaarden voor de maximale concentraties fijnstof PM10 en PM2,5 in de lucht. Er zijn geen (inter)nationale normen voor de concentraties ultrafijnstof. Verder lezen over de regels voor fijnstof op de website van het RIVM.